Datgloi cawr sy’n cysgu
Yn dominyddu safle trawiadol o 30 erw, Castell Caerffili yw castell mwyaf Cymru a’r ail fwyaf ym Mhrydain ar ôl Windsor. Gyda thyrau i’w harchwilio, drysfa i’w thrafod, ffau draig a mawredd y Neuadd Fawr i’w darganfod; mae Castell Caerffili yn cynnig y maes chwarae perffaith i haneswyr ifanc.
Adeiladwyd y gaer ganoloesol hon yn bennaf rhwng 1268 a 1271 gan Gilbert de Clare. Yn cael ei adnabod fel Gilbert ‘Y Coch’ oherwydd ei wallt coch, sy’n dynodi ei dreftadaeth Normanaidd, adeiladodd y castell i gymryd rheolaeth o Forgannwg ac i atal y Tywysog Cymreig Llewellyn ap Gruffudd rhag cyflawni ei uchelgeisiau tua’r de.
Mae dyluniad y castell yn seiliedig ar gylch consentrig o furiau, rhywbeth na welwyd ym Mhrydain o’r blaen. Mae ganddo hefyd gylch helaeth o amddiffynfeydd dŵr a phorthdai enfawr. Mae’r gaer enfawr hon yn parhau i fod yn dystiolaeth drawiadol i oruchafiaeth Eingl-Normanaidd yr ardal.
Does gan Pisa ddim byd arnom ni…
Er ei fod yn ganolbwynt i lawer o ymosodiadau Cymru, mae Castell Caerffili wedi parhau i fod yn gaer aruthrol ac efallai un o’r cadarnleoedd mwyaf erioed. Methodd hyd yn oed ymdrechion pengryniaid Oliver Cromwell â thorri ffiniau’r Castell, er iddynt adael craith eithaf nodedig – y tŵr pwyso enwog, sydd wedi pwyso 3m allan o’r perpendicwlar ers 1648.
Fel y caws enwog, mae’r castell wedi bod yn gyfystyr â Chaerffili ers tro byd. Mae’n dominyddu. Yn denu’r sylw. Meddyliwch am gawr cysgu yn aros am alwad i’r arfau. Mae hefyd yn gefndir gwych ar gyfer teledu a ffilm.
